Ζωή, υγεία, 3η ηλικία

Η Ζυράννα Ζατέλη στο τελευταίο βιβλίο της Ηδονή στον Κρόταφο γράφει κάτι που από τότε που το διάβασα το σκέφτομαι συχνά και με έχει προβληματίσει αρκετά.

Κι αυτή η νεόκοπη (;) αντίληψη του να ζούμε σαν άρρωστοι - ν' αποφεύγουμε το ένα, ν' αποφεύγουμε το άλλο - προκειμένου να πεθάνουμε υγιείς, δεν μου φαίνεται να συνάδει και πολύ με την ανθρώπινη φύση. Η πολλή σύνεση καμμιά φορά είναι η άλλη όψη του κινδύνου.

Στο συγκεκριμένο κείμενο μιλά για την αγάπη της για συγκεκριμένη μάρκα τσιγάρων που καπνίζει πολλά χρόνια και τη σχέση της μαζί τους. Το κείμενο γράφτηκε πριν την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος, το 1998 αλλά (όπως τα περισσότερα της) διαβάζεται λες και γράφτηκε χθες.

Σκεφτόμαι λοιπόν αυτή την παράγραφο, το νόημα της και προβληματίζομαι γιατί συνειδητοποιώ πόσο δίκιο έχει. Ανοίξτε ένα περιοδικό, μια ιστοσελίδα, ένα βιβλίο για θέματα υγείας, σε όλα θα δείτε τρόπους να αυξήσουμε τα χρόνια ζωής μας, υγιεινή διατροφή, άσκηση, αποχή από βλαβερές συνήθειες κ.ο.κ. Δε χρειάζεται να σας τα πω βομβαρδιζόμαστε όλοι καθημερινά με αυτά.

Δε λέω ως ένα σημείο καλό και θεμιτό να θες να είσαι υγιής. Όμως σε ποιο σημείο τελειώνει η απλή ενασχόληση και αρχίζει η εμμονή; Πότε κατακυριεύει τη ζωή μας στερόντας μας τις μικρές 'απαγορευμένες' απολαύσεις όλα στο βωμό της αύξησης των χρόνων ζωής; Και ποιος μας λέει ότι το να ζήσουμε πολλά χρόνια ισοδυναμεί με χαρά, ευτυχία και πρέπει να αποτελεί στόχο όλων; 

Οι γιαγιάδες μου έφυγαν απ'τη ζωή στα 90 ο παππούς στα 94 (τον άλλο δεν τον γνώρισα) και τα τελευταία τους χρόνια τους θυμάμαι όλους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να είναι πολύ λυπημένοι που τους ξέχασε ο θάνατος σ'αυτή τη γη. Είχαν χάσει τη ζωή όπως την ήξεραν, είχαν χάσει τα πιο πολλά απ'τα αγαπημένα τους πρόσωπα και τη μεγαλύτερη διάρκεια της μέρας περίμεναν να πεθάνουν. Είναι ζωή αυτή; Ειναι στόχος να θες να είσαι υγιής για να ζήσεις πολλά χρόνια μέχρι να νιώθεις έτσι; 

Έχω δει κι εγώ τους υπεραιωνόβιους και τις υπεραιωνόβιες που δείχνουν τα κανάλια κατά καιρούς και πάντα τους κάνουν να φαίνονται τρισευτυχισμένοι που είναι τόσο μεγάλοι σε ηλικία. Σίγουρα κάποιοι απ'αυτούς είναι ευχαριστημένοι μ'αυτό. Όμως προσέξτε την επόμενη φορά που θα τους δείτε τα μάτια, το βλέμμα αυτών των ανθρώπων και θα δείτε εκεί την αλήθεια, όχι στα λόγια και όχι στα χαμόγελα..

Δε λέω να κάνουμε καταχρήσεις και να μην είμαστε προσεχτικοί. Όμως να κάνουμε ό,τι κάνουμε χωρίς εμμονές και κολλήματα και το κυριότερο χωρίς ενοχές. Το σοφό τραγουδάκι το'χει πει καλύτερα από μένα άλλωστε

Μια ζωή την έχουμε κι αν δε τη γλεντήσουμε

τι θα καταλάβουμε τι θα καζαντήσουμε

Για να μην αρχίσω ν'αναφέρω πολύ πρόσφατα παραδείγματα ατόμων που έκαναν απόλυτα φυσική ζωή, με άσκηση, αποχή απ'όλα όσα θεωρούνται βλαβερά κτλ που για τον ένα ή τον άλλο λόγο (είτε γιατί τους πρόδωσε η καρδιά τους ανεξαρτήτως 'υγιεινής ζωής', είτε λόγω τροχαίου) έχασαν τη ζωή σε πολύ μικρή ηλικία - πολύ πριν προλάβουν να κοντέψουν καν τα γηρατεία. Άραγε αυτοί οι άνθρωποι αν υπήρχε ένας τρόπος να είναι ψηλιασμένοι ότι θα φύγουν τόσο γρήγορα θα έπεφταν τόσο φανατικά στις στερήσεις και τις υγιεινές επιλογές; Ή θα ξέδιναν πιο συχνά; Θα υπέκυπταν στα πάθη τους πιο συχνά;

Τέλος γιατί να φοβόμαστε τόσο πολύ τη λεγόμενη τρίτη ηλικία; Είναι κι αυτή μέρος της ζωής όπως η βρεφική, η παιδική κ.ο.κ. Σαν παιδιά είμαστε απόλυτα εξαρτημένοι στους άλλους. Δεν είναι θέμα επιλογής αλλά θέμα ανάγκης. Αν συμβαίνει το ίδιο προς το τέλος της ζωής γιατί αυτό να'ναι τόσο μαύρη κατάρα που τρέχουμε όλοι να αποφύγουμε πάση θυσία; Και πόσο ρόλο παίζει ο εγωισμός μας σ'αυτό; 

Προσωπικά πιστεύω ότι η κάθε ηλικία έχει τις χαρές και τις λύπες της. Τα αρνητικά και τα θετικά της. Στην τρίτη ηλικία που τόσο τρέμουμε όλοι, μπορώ να δω σαν θετικό το ότι οι πιο πολλοί ξεφορτώνονται τις ανασφάλειες, τις φοβίες και τα άγχη που κουβαλούσαν μια ζωή και ζουν πιο ήρεμα κι απενοχοποιημένα. Μάλιστα κάποια άτομα φιλοσοφούν τη ζωή και βρίσκουν νόημα εκεί που νεότεροι τα έβλεπαν όλα διαφορετικά. 

Μετά οι ηλικιωμένοι έχουν όλο το χρόνο να βγουν απ'το σπίτι, να πάνε για καφέ και να καθίσουν με τις ώρες, να μιλήσουν, να παίξουν, γιατί όχι; να καβγαδίσουν. Οι κουραστικές και ψυχοφθόρες υποχρεώσεις είναι παρελθόν. Όταν τους βλέπω σε καφετέριες να απολαμβάνουν τον ήλιο και τη συντροφιά ο ένας του άλλου δε σας κρύβω ότι τους καμαρώνω και τους χαίρομαι.