Ο μύθος της "θετικότητας"

Υπάρχει μια κουλτούρα, μια άποψη, ένα κίνημα που λέγεται κίνημα θετικότητας και πρεσβεύει με λίγα λόγια ότι αν δεις τα πράγματα θετικά στη ζωή τότε όλα σου πάνε καλύτερα.

Καλή η θεωρία δε λέω. Και κάποιες φορές, σε απλές περιπτώσεις λειτουργεί. Όμως (πάντα υπάρχει ένα όμως..)

Όμως όταν δυστυχώς κάποιος ασθενήσει με μια σοβαρή ασθένεια όπως ο καρκίνος, τότε όσο θετικός κι αν είναι η θετικότητα του από μόνη της δεν μπορεί να τον βοηθήσει, όσο κι αν θέλουμε να πιστεύουμε πως κάτι τέτοιο ισχύει.

Και για μη μιλώ γενικά θα αναφέρω το παράδειγμα μιας πολύ καλής συναδέλφου. Το όνομα της Νόρα Όταν την πρωτογνώρισα ήταν γύρω στα 50 με τρία παιδιά. Ήταν θυμάμαι η χαρά της ζωής. Σε πάρτυ στο γραφείο ήταν η ψυχή της παρέας, χόρευε, τραγουδούσε, γελούσε μας ξεσήκωνε όλους. Στην προσωπική της ζωή είχε ταυτόχρονα ένα σωρό project ανοιχτά, από την αλλαγή επίπλων, μέχρι ανακαίνιση του σπιτιιού, αγορά εξοχικού, ανανέωση μαλλιών, εμφάνισης κ.ο.κ. Ήταν ένας άνθρωπος ζωντανός, γελαστός και χαιρόσουν να μιλάς μαζί της. Η μόνη φορά που το βλέμμα της σκοτείνιαζε και γέμιζαν δάκρυα τα μάτια της ήταν όταν αναφερόταν σε πολλά άτομα απ’το στενό συγγενικό της περιβάλλον που έχασε από καρκίνο. Αλλά και πάλι προσπαθούσε να μην την πέρνει από κάτω η κάθε άσχημη στιγμή αλλά να προχωρά με χαμόγελο και αισιοδοξία.


Απ’την αρχή που πήγα στη δουλειά ήταν η πρώτη που με πλησίασε και μου είπε εμένα και μιας άλλης κοπέλας που ήμασταν καινούργιες, ότι θα ήταν δίπλα μας για οτιδήποτε χρειαστούμε. Μας πήρε στην αγκαλιά της και την προστασία της σαν μάνα που βοηθά τα παδιά της. Και δεν ήταν κενά τα λόγια της, αλλά όποτε τη χρειαστήκαμε ήταν κοντά μας για να προσφέρει ό,τι μπορούσε.

Δυστυχώς, (ίσως και λόγω του βεβαρημένου οικογενειακού της ιστορικού, αφού πολλοί στενοί της συγγενείς προσβλήθηκαν από καρκίνο και σε σύντομο χρονικό διάστημα έχασαν τη μάχη) κάποια στιγμή και η Νόρα μας αρρώστησε. Προσπαθούσαμε να της δώσουμε κουράγιο, να της πούμε λόγια παρηγοριάς απ’αυτά που κι εκείνη μας έλεγε παλιά και να τη στηρίξουμε στα δύσκολα που περνούσε. Τη θυμάμαι μάλιστα ένα πρωί που είχε έρθει καταβεβλημένη ψυχολογικά απ’τις θεραπείες και έκλαιγε στο γραφείο μιας συναδέλφου απαργόρητη ό,τι κι αν της λέγαμε.

Μια άλλη φορά που είχαμε πάει στο σπίτι της ήταν πιο θετική και χαμογελαστή. Ίσως γιατί ήταν μαζί μας κι ο προϊστάμενος και έκανε προσπάθεια για κείνον; ίσως γιατί ήταν σε φάση που είχε πιο θετική ματιά στην εξέλιξη της ασθένειας της; Δεν ξέρω. Πάντως μιλούσε, γελούσε, αστειευόταν και έτρεχε να μας περιποιηθεί όπως την παλιά Νόρα που θυμόμουν.

Προς το τέλος εκείνης της χρονιάς είχε σταματήσει να’ρχεται εντελώς στη δουλειά και μια συνάδελφος που πήγαινε συχνά και την έβλεπε μας είπε ότι οι νοσοκόμες στο νοσοκομείο που έκανε τις θεραπείες τόνιζαν πως η αρνητική της στάση, το ότι δηλαδή όλο έκλαιγε και δεν πίστευε πως θα γλυτώσει, της κατάστρεφε τις πιθανότητες να τα πάει καλά, ενώ οι δείκτες της ήταν καλοί σε σχέση με άλλες περιπτώσεις. Γενικά όσοι εκείνο το διάστημα την είχαν επισκεφτεί είχαν να σχολιάσουν την κατάθλιψη που την είχε καταβάλει.

Για να’μαι ειλικρινής με θύμωνε πάρα πολύ μόλις άκουγα τέτοιου είδους σχόλια. Πιστεύα ότι η στάση της ήταν απολύτως δικαιολογημένη αφού είχε χάσει τόσα άτομα της οικογένειας της με παρόμοια εξέλιξη της ασθένειας με τη δική της. Τι νόημα είχε να την κατακρίνουν γιατί δεν μπορούσε να σκεφτεί ότι θα σωθεί; σκεφτόμουν και θύμωνα (ακόμα θυμώνω όταν θυμάμαι τις κουβέντες που γινόντουσαν τότε για κείνη).

Πριν βγει ο τελευταίος μήνας του χρόνου η Νόρα μας έχασε τη μάχη και μεις χάσαμε ένα άτομο φωτεινό και χαρούμενο που γέμιζε λάμψη και χαμόγελο τη ζωή μας.

Δεν πέθανε γιατί δεν είχε θετική στάση. Πέθανε γιατί είχε καρκίνο, μεταστατικό, δεν την έπιαναν οι θεραπείες και δεν άντεξε ο οργανισμός της. Η θετική της στάση ή η απουσία της, δεν έπαιξε ρόλο ούτε θα έπαιζε ρόλο αν υπήρχε. Ίσως να απαύληνε λίγο τον πόνο της οικογένειας και των φίλων της. Όμως η θετική στάση από μόνη της δε θα την έσωζε. Η θετικότητα έχει κάποια όρια και κάποιες περιορισμένες δυνατότητες. Δεν είναι πανάκεια και δε σώζει ζωές. Είτε μας αρέσει να το πιστεύουμε είτε όχι.

Παράδειγμα μια άλλη γυναίκα, από άλλη εταιρία που συνεργαζόμασταν. Κι εκείνη με καρκίνο, αλλά εκείνη με τη πιο θετική στάση που μπορεί κανείς να φανταστεί, πάλευε μέχρι τελευταία στιγμή, πίστευε πως θα τα κατάφερει, δεν έχασε μια μέρα δουλειά όσο μπορούσε. Την έλεγαν Ελπίδα (αυτό είναι το αληθινό της όνομα) όμως στο τέλος, και παρά τη θετική της στάση και αυτή έχασε τη μάχη και πέθανε από τον καρκίνο τον οποίο πάλεψε και πίστευε ότι θα νικήσει.

Δε λέω να μην έχουμε θετική στάση όσο μπορούμε στη ζωή. Απλά λέω ότι αυτή η θετικότητα έχει όρια και δε γίνεται να κατηγορούμε άτομα γιατί στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής τους δεν το παίζουν υπερήρωες αλλά συμπεριφέρονται όπως ένας φυσιολογικός άνθρωπος που βλέπει τη ζωή να γλυστρά μέσα απ’τα χέρια του και θρηνεί για όλα όσα δε θα προλάβει να ζήσει.

Είναι πολύ δύσκολο για τον κάθε άνθρωπο να αποδεχτεί ότι θα πεθάνει κάποια στιγμή όσο κι αν λένε κάποιοι ότι είναι συμφιλιωμένοι με την ιδέα. Άλλο η ιδέα κι άλλο η χειροπιαστή πραγματικότητα. Αν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι θετικός αυτό δεν τον βάζει σε χειρότερη ή καλύτερη μοίρα από κάποιον που μπορεί να δει θετικά ένα αρνητικό γεγονός. Ίσως απλά ο πρώτος να’ναι ρεαλιστής κι ο άλλος να επιλέγει να ζει στον κόσμο της φαντασίας..